Regionalne Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego w Myszyńcu (RCKK) to jedna z pierwszych instytucji kulturalnych na Kurpiach, powstała w 1972 r. Zajmuje się upowszechnianiem wszystkich form kultury, a przede wszystkim od początku swojej działalności realizuje podstawowe cele w dziedzinie ochrony i promocji kultury ludowej, wspierania jej przejawów i aktywizowania środowiska twórców ludowych. Otacza opieką merytoryczną zarówno twórców ludowych jak i zespoły folklorystyczne, grupy śpiewacze, instrumentalistów i kapele. RCKK animuje i popularyzuje dorobek twórców ludowych poprzez przedsięwzięcia ekspozycyjne i wydawnicze, przygotowania materiałów audiowizualnych i liczne nagrania muzyki ludowej.
RCKK to instytucja, która odgrywa znaczącą rolę w podtrzymywaniu i promowaniu unikalnego dziedzictwa kulturowego Kurpiowszczyzny. Jest to region o bogatych tradycjach, które mimo zmieniających się czasów i wpływów zewnętrznych, pozostają żywe dzięki działalności takich ośrodków jak RCKK.
Myszyniec, małe miasteczko znajdujące się w województwie mazowieckim, to serce Kurpiowszczyzny – regionu o specyficznej tożsamości, wypracowanej na przestrzeni wieków przez puszczańską ludność rdzenną. RCKK odgrywa kluczową rolę w badaniu, kultywowaniu i popularyzacji kurpiowskiej tradycji w różnych aspektach życia społecznego i kulturalnego.
Jednym z fundamentalnych aspektów działalności tej instytucji jest organizacja wydarzeń kulturalnych, które promują i celebrują kurpiowską kulturę. Do najważniejszych należy m.in. Miodobranie Kurpiowskie, odbywające się co roku – w ostatni weekend sierpnia, gromadzące miejscowych artystów, rękodzielników i twórców ludowych. Miodobranie jest jednym z największych wydarzeń folklorystycznych w kraju. Podobne imprezy organizowane przez RCKK są miejscem, gdzie tradycyjne rzemiosła, taniec, muzyka i kuchnia są wystawiane na widok szerokiej publiczności, przyczyniając się do trwałości kurpiowskiego dziedzictwa.
RCKK w Myszyńcu jest także zaangażowane w edukację i prowadzenie warsztatów, które mają na celu przekazanie młodszym pokoleniom umiejętności i wiedzy związanej z rękodziełem i kulturą kurpiowską. Regularnie organizowane są warsztaty ludowego śpiewu, tańca, zajęcia z rękodzieła, na których uczestnicy uczą się technik tworzenia tradycyjnych kurpiowskich wycinanek, pisanek, rzeźb, elementów plastyki obrzędowej i wielu innych. Dzięki tej działalności, RCKK nie tylko pomaga w zachowaniu unikalnych tradycji, ale również inspiruje młodych ludzi do aktywnego uczestnictwa i kontynuowania regionalnych obyczajów.
Ważnym aspektem działalności RCKK jest także ochrona i promowanie kurpiowskiej muzyki ludowej. Przy instytucji działa siedem zespołów folklorystycznych. Od 1974 r. prężnie funkcjonuje zespół "Kurpiowszczyzna", który wykonuje tradycyjne pieśni i melodie, będące nieodłącznym elementem kultury tego regionu. Zespół ten często występuje na festiwalach zarówno w kraju, jak i za granicą, promując kulturę kurpiowską szerszej publiczności także w kwestii tańca, gadek oraz widowisk folklorystycznych (https://www.facebook.com/ZespolFolklorystycznyKurpiowszczyzna).
W ramach działalności RCKK, funkcjonują również: zespół młodzieżowy – „Kurpiaki” (https://www.facebook.com/ZespolFolklorystycznyKurpiaki) oraz zespoły senioralne: „Kurpiowszczyzna Senior”, „Seniorzy Myszyniec”, „Regionalny Myszyniec”, „Wrzos” oraz „Łorginy”.
RCKK jest organizatorem wystaw stałych i czasowych. Od roku 2020 r. prowadzi Multimedialne Muzeum w Dzwonnicy w Myszyńcu, które jest najstarszym murowanym budynkiem na Kurpiach. Muzeum, otwarte jest w sezonie letnim (maj-listopad). Można w nim znaleźć pamiątki, zwiedzić wystawy oraz zapoznać się z szeroką gamą prezentacji informujących o regionie kurpiowskim. Muzeum pełni funkcję edukacyjną, umożliwiając zwiedzającym pogłębienie wiedzy o historii i tradycjach Kurpiów. Placówka organizuje wystawy czasowe prezentujące sztukę ludową regionalnych artystów, rzemiosło i rękodzieło. Placówka nie ogranicza się jedynie do gromadzenia pamiątek przeszłości. Poprzez działalność kulturalno-edukacyjną, obejmującą lekcje, warsztaty muzealne, programy artystyczne stara się przedstawiać dziedzictwo kultury duchowej regionu. W okresie zimowym, trwającym od listopada do maja, zwiedzanie Muzeum możliwe jest po uprzednim kontakcie z Sekretariatem Regionalne Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego (https://www.facebook.com/dzwonnica).
RCKK angażuje się także w projekty badawcze i dokumentacyjne, których celem jest utrwalenie i analiza różnych aspektów kultury kurpiowskiej. Jednym z takowych jest Cyfrowe Archiwum RCKK – powstałe w 2022 r., a obecnie jedno z największych Archiwów Społecznych Domów Kultury w Polsce (https://zbioryspoleczne.pl/archiwa/rckk-myszyniec oraz https://www.facebook.com/CyfroweArchiwumRCKK).
RCKK współpracuje z naukowcami, etnografami i specjalistami, aby zgromadzić jak najwięcej informacji o języku, zwyczajach, wierzeniach i historii regionu. Dzięki temu RCKK przyczynia się do zachowania wiedzy o Kurpiowszczyźnie dla przyszłych pokoleń.
Instytucja prowadzi także działalność wydawniczą, publikując książki i artykuły na temat kultury i historii Kurpiów. Wydawnictwa te stanowią cenne źródło wiedzy dla zainteresowanych tematyką kurpiowską oraz są wykorzystywane w działalności edukacyjnej i naukowej. W ostatnich latach, RCKK wydało następujące publikacje:
- z materiałami zebranymi w czasie konferencji poświęconej ks. Władysławowi Skierkowskiemu, która odbyła się 11 maja 2011 r. w Myszyńcu;
- biografia urodzonego w Myszyńcu Bp. Edwarda Samsela;
- „Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej” – cykliczna publikacja pokonkursowa – 2016; 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023, 2024 r.;
- „40 lat Miodobrania Kurpiowskiego” (2017 r.);
- „Kurpie Zielone – kulinaria i tradycje regionu” - materiały konferencyjne (2018 r.);
- „30 lat Jarmarku Kurpiowskiego w Myszyńcu” (2019 r.);
- reprint książki „Wesele na Kurpiach” autorstwa ks. Władysława Skierkowskiego (2021 r.);
- „Tu bije Serce kultury kurpiowskiej… 50-lecie Regionalnego Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego w Myszyńcu” (2022 r.);
- „Anna Kordecka. Prekursorka twórczości ludowej na Kurpiach” (2024 r.);
- „Stanisław Sieruta. Wirtuoz tradycyjnego śpiewu i tańca kurpiowskiego” (2024 r.);
- broszura dotycząca historii i obecnego przebiegu Miodobrania Kurpiowskiego (2024 r.)
- „Pół wieku w służbie tradycji… 50-lecie zespołu folklorystycznego „Kurpiowszczyzna” (2024 r.).
Ważne miejsce w działalności RCKK zajmuje edukacja regionalna - skierowana głównie do młodego pokolenia. Wymienić tu należy: prowadzenie warsztatów sztuki ludowej, konkursów tworzenia palmy i pisanki kurpiowskiej oraz jeden z pierwszych konkursów skierowany do dzieci i młodzieży „Ocalić od zapomnienia”, organizowany od ponad 20 lat. W 2025 r. RCKK zainaugurowało nowy projekt określony mianem Myszynieckiej Szkoły Młodych Twórców Ludowych (https://www.facebook.com/mlodzitworcymyszyniec).
RCKK prowadzi warsztaty, konkursy, organizuje letni i zimowy wypoczynek dla dzieci i młodzieży, jak również stałe zajęcia:
- z nauki gry na instrumentach (gitara, akordeon, harmonia pedałowa, skrzypce, ukulele),
- zajęcia plastyczne,
- zajęcia ceramiczne,
- zajęcia teatralne,
- zajęcia fotograficzne i z montażu materiałów audiowizualnych,
- zajęcia genealogiczno-historyczne.
Dzięki ogromnemu zaangażowaniu wielu pracowników i działaczy kultury skupionych wokół RCKK udało się zachować przed całkowitym zapomnieniem wiele wspaniałych, unikalnych zwyczajów, obrzędów, pieśni, przyśpiewek z terenu Kurpiowskiej Puszczy Zielonej.
Regionalne Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego w Myszyńcu systematycznie współpracuje z Gminą Myszyniec, Mazowieckim Instytutem Kultury w Warszawie, Urzędem Marszałkowskim, Starostwem Powiatowym, Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi i wieloma innymi instytucjami i jednostkami kultury. RCKK realizuje projekty Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, których efektem jest np. zakup strojów ludowych dla zespołów folklorystycznych oraz organizacja imprez masowych.
Przez ostatnie lata, RCKK wykorzystało możliwości jakie dawały fundusze unijne. Umiejętność przygotowania projektów i poszukiwania środków zewnętrznych na ich realizację skutkowały wykonaniem termomodernizacji budynku, remontem sali widowiskowej i jej dostosowaniem do projekcji filmowych (minimum jeden weekend w miesiącu) oraz rozbudową holu.
Wielopłaszczyznowa działalność RCKK w Myszyńcu w dziedzinie animacji i ochrony kultury ludowej oraz organizacji przedsięwzięć artystycznych i edukacyjnych kierowanych do mieszkańców miasta i regionu zyskała liczne wyróżnienia i nagrody, m.in.:
- Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej – Turystyczny Produkt Roku 2004 – za Miodobranie Kurpiowskie (2004 r.);
- Wyróżnienie w formie srebrnej monety okolicznościowej – Talar Kurpiowski – przez Zarząd Powiatu Ostrołęckiego za wybitne zasługi oraz całokształt działalności na rzecz upowszechniania dorobku ks. Władysława Skierkowskiego (2012 r.);
- Nagroda Prezesa Związku Kurpiów – Kurpik 2012 – w kategorii: Ochrona dziedzictwa kulturowego (2013 r.);
- Medal pamiątkowy „Pro Masovia” Marszałka Województwa Mazowieckiego dla zespołu folklorystycznego „Kurpiowszczyzna” działającego przy RCKK (2014 r.);
- Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego dla zespołu „Kurpiowszczyzna” (2016 r.);
- organizacja wydarzenia i zdobycie Certyfikatu - Rekord Polski w kategorii „Największe zgromadzenie osób w strojach ludowych” (2016 r.);
- Medal pamiątkowy Senatu RP (2016 r.);
- Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” dla zespołu folklorystycznego „Kurpiowszczyzna” działającego przy RCKK (2017 r.);
- Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego – RCKK jako Laureat 22. edycji konkursu (2021 r.);
- Nagroda im. Oskara Kolberga dla Regionalnego Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego w Myszyńcu (2022 r.);
- Odznaka Ministra Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - "Zasłużony dla Kultury Polskiej" dla RCKK (2023 r.);
- Odznaka Ministra Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - "Zasłużony dla Kultury Polskiej" dla zespołu „Kurpiowszczyzna” (2024 r.).
RCKK w Myszyńcu jest głównym organizatorem cyklicznych imprez:
- Finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (styczeń);
- Noworoczne Spotkanie z Twórcami Ludowymi, Folklorystami i Działaczami Kultury – wydarzenie skierowane do osób zajmujących się promowaniem i popularyzacją kultury kurpiowskiej (styczeń-luty);
- Ferie Zimowe i Półkolonie z RCKK – tygodniowy cykl spotkań animacyjnych dla dzieci i młodzieży (styczeń-luty/czerwiec-lipiec);
- Konkurs „Ocalić od Zapomnienia” – konkurs twórczości ludowej skierowany do dzieci i młodzieży (marzec-kwiecień);
- Konkurs „Palma i Pisanka” – konkurs skierowany do dzieci, młodzieży i osób starszych (marzec-kwiecień);
- Jarmarki Wielkanocne i Bożonarodzeniowe – wydarzenie promujące sztukę ludową Kurpiów (marzec-kwiecień/grudzień);
- Jarmark Kurpiowski im. Stanisława Sieruty – regionalny przegląd folklorystycznych zespołów śpiewaczych i tanecznych, solistów i kapel (maj);
- Noc Muzeów – międzynarodowe święto muzeów, które w Myszyńcu swój przebieg ma głównie w XVIII-wiecznej dzwonnicy (maj);
- Noc Sobótkowa - impreza folklorystyczno-rozrywkowa dla szerokiego grona odbiorców (czerwiec);
- Wakacje w Dzwonnicy - projekt zakłada organizację i przeprowadzenie warsztatów ginących umiejętności rękodzielniczych (lipiec-sierpień);
- Potańcówki na kurpiowską nutę – zabawy taneczne, których motywem przewodnim są tradycyjne pieśni i tańce rodem z Puszczy Zielonej (maj-sierpień);
- Konkurs „Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej im. Anny Kordeckiej – najważniejszy z konkursów rękodzieła ludowego na Kurpiowszczyźnie (lipiec-sierpień);
- Miodobranie Kurpiowskie - ogólnopolska impreza, jedna z największych imprez folklorystycznych w Polsce (ostatni weekend sierpnia);
- Miodobraniowa Noc Kabaretowa – kabareton poprzedzający główne wydarzenia związane z Miodobraniem Kurpiowskim (ostatni weekend sierpnia);
- Miodobraniowy Zlot Aut PRL – wydarzenie skierowane do posiadaczy zabytkowych samochodów oraz dwukołowców (ostatni weekend sierpnia);
- Myszynieckie Noce w Dzwonnicy - impreza obejmująca nowatorskie podejście do obiektu zabytkowego obejmujące m. innymi: nocne czuwania, nocny plener malarski, konkurs bicia w dzwony, warsztaty tematyczne (wrzesień);
- Rajd Szlakami Barci Kurpiowskich – impreza sportowo-rekreacyjna (pieszo–rowerowa), której celem jest propagowanie aktywnego wypoczynku (wrzesień-październik);
- Spotkania na Kopańskim Moście – impreza folkorystyczno–patriotyczna organizowana z okazji Święta Niepodległości (11 listopada);
- Spotkanie Wigilijne – skierowane do członków grup artystycznych i uczestników zajęć stałych (grudzień);
- Msze Święte z elementami dialektu kurpiowskiego (w zależności od daty wyżej wymienionych wydarzeń).
RCKK w Myszyńcu odgrywa rolę kluczowego Ośrodka Kultury, który w różnorodny sposób przyczynia się do zachowania, popularyzacji i rozwoju kultury kurpiowskiej. Dzięki szerokiemu spektrum działań związanych z edukacją, organizacją wydarzeń, ochroną dziedzictwa materialnego i niematerialnego, Dom Kultury nie tylko zabezpiecza bogatą tradycję regionu, ale także inspiruje do twórczego przekształcania jej elementów w duchu współczesności. Jest to nie tylko miejsce edukacji i zabawy, ale przede wszystkim przestrzeń, w której przeszłość spotyka się z teraźniejszością, tworząc trwałe fundamenty dla przyszłości kurpiowskiej kultury.
| Historia
| Kadra